Eerste collecties Friese films nu online te zien

Het Fries Film Archief (FFA) is bezig de eerste selectie films voor het digitaliseringsproject RedBot online te plaatsen. In november kwam de eerste batch van zevenhonderd films terug uit Brussel waar ze door onze partner Memnon zijn gedigitaliseerd.

Een paar maanden geleden vertrokken er dertien kratten vol films van meerdere collecties. Drie op het oog doodnormale harde schijven kwamen terug, in totaal 15 terabytes. Tot en met 2018 staan er nog vier batches op de planning om naar Brussel te gaan, ieder jaar twee. De tweede batch staat klaar om op transport te gaan. De totale digitale collectie van het FFA is nu 65 terabytes, aan het eind van het project naar verwachting 150 terabytes.

Eind 2017 unieke DVD box van filmcollectie Leeuwarden

Vijfhonderd van de tot nu toe gedigitaliseerde films zijn van de collectie Leeuwarden. In totaal zijn er met deze films erbij nu 2000 films over Leeuwarden digitaal beschikbaar. ‘Het is heel mooi dat we deze collectie nu compleet hebben, want we hebben hier – in nauwe samenwerking met Historisch Centrum Leeuwarden – een mooi plan voor,’ weet Syds Wiersma – coördinator van het FFA – te vertellen. ‘We gaan een DVD box van 100 jaar filmgeschiedenis van Leeuwarden maken. Geregisseerd door niemand minder dan Gerard Nijssen, de beeldresearcher van NPO programma Andere Tijden. Iets soortgelijks heeft Nijssen voor het Stadsarchief Amsterdam ook gedaan en is daar een groot succes.’ Historisch Centrum Leeuwarden heeft voor dit project fondsen aangeschreven en de financiering voor dit project is ondertussen rond. In 2017 gaat de productie van start, de bedoeling is dat de DVD-box voor de feestdagen eind 2017 op de markt komt.

Nog meer films online te zien

Naast de 700 films die nu online worden geplaatst, zijn er het afgelopen jaar al 1100 films online geplaatst die je via de homepage van het FFA kunt vinden. Sommige films uit het archief waren namelijk al digitaal maar nog niet online geplaatst. Met de mankracht om deze collecties nu ook uit te zoeken én te beschrijven is dit euvel verholpen. De films zijn online voor iedereen te bekijken, alleen niet te downloaden. Hiervoor moeten eerst nog andere hobbels genomen worden zoals het beschermen van auteursrechten. De bestanden zijn wel op te vragen bij het FFA.
Veel amateurfilms zijn gekoppeld aan de landelijke database van het Amateurfilm Platform, geïnitieerd door het Nederlands instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum. ‘De bedoeling is dat dit platform uitgroeit tot een groot landelijk netwerk met amateurfilms. Er zijn nu vijf regio’s bij aangesloten, waaronder Friesland.’

Must-see: online tentoonstelling Kleare Kimen

Wat je volgens Syds Wiersma echt niet mag missen zijn de films van de Friese amateurfilmclub de Kleare Kimen, ofwel: de heldere horizonten. Deze club is in 1951 opgericht door een stel welgestelde filmfanaten. ‘Bijna iedere filmmaker die iets voorstelde in Friesland zat bij die club,’ vertelt Syds. ‘Al die filmmakers samen laten zien wat er in Friesland in de jaren vijftig en zestig te beleven was. Maar het zijn ook kwalitatief hoogwaardige films. We hadden bijvoorbeeld de Elfstedentochten van 1954, 1956 en 1963 niet zo in beeld gehad als zij er niet in ploegen op uit waren getrokken om de tocht te filmen.’ De Kleare Kimen bestaat dit jaar 65 jaar. Daarom hebben Beeld & Geluid en het Fries Film Archief op de website van het Amateurfilm Platform een online tentoonstelling over deze oudste Friese filmclub ingericht. Veel films van Kleare Kimenleden zijn daar online te bekijken. 

Topteam met allerhande kwaliteiten

Sinds september versterkt Jan Veenstra het team digitalisering. Jan was eerst vrijwilliger bij het FFA en is met zijn technische kennis een echte aanvulling op het team. ‘Ik houd me vooral bezig met het technisch viewen van de films. Ik beoordeel de kleur, de kwaliteit en het geluid van de film en kijk of er beschadigingen zijn die van belang zijn voor de digitaliseerder. Alle deze technische informatie leg ik vast en ik restaureer wat ik kan.’ Zijn collega’s Kelly Bauer en Sjoukje Visser zijn meer van de inhoud. Zij doen veel onderzoekswerk en maken de beschrijvingen van de films. In 4000 tekens leggen zij vast wat er te zien is op de film. Bijzonder werk waarvoor je nieuwsgierig aangelegd moet zijn. ‘En heel leuk werk,’ zegt Sjoukje, ‘je leert er ook veel van. Ik heb bijvoorbeeld samen met Rinke Oenema van het Fries Landbouwmuseum een selectie gemaakt uit alle landbouwfilms uit de collectie van het Fries Film Archief. Samen hebben we vervolgens de beschrijvingen bij de films gemaakt, wat erop te zien is, waar het is, wie er op te zien zijn en wanneer de film is gemaakt. Ik weet nu van alles van landbouwtechnieken en -machines, iets waar ik eerst echt geen fluit verstand van had.’

De  films die uit Brussel terugkomen zijn nog te groot om online te plaatsen. Jurjen Enzing zorgt ervoor dat de moederbestanden gecomprimeerd worden naar kleinere online bestanden en online geplaatst worden. Jurjen houdt zich ook graag bezig met regelwerk en acquisitie. ‘De waddencollectie is een aparte collectie binnen het plan. Er waren al goede contacten met het Tromp’s Huys op Vlieland maar we hebben nu bijvoorbeeld ook contacten gelegd met organisaties van Ameland en Terschelling. Nu het kan willen we de waddencollectie zo volledig mogelijk maken. We gaan bijvoorbeeld het videoarchief van Oerol TV digitaliseren, dat zijn zo’n  100 honderd banden van halverwege jaren 80 tot 2005, met Oeroljournaals, theaterregistraties en optredens van straatartiesten.’ Lees de pagina ‘archieven digitaliseren‘ voor meer informatie.