Waarom steeds meer musea hun collectie digitaliseren
Door: Cees Groenendijk op 25 september 2015Musea kiezen er steeds vaker voor om hun collectie te digitaliseren en online gratis toegankelijk te maken voor geïnteresseerden. Maar waarom is dat eigenlijk? Hebben musea een specifieke reden of een bepaald voordeel van het digitaliseren van hun collectie? Of is het simpelweg 'met de tijd meegaan'?
Moderniseren
De digitalisering van museumcollecties is onderdeel van een grotere ontwikkeling die gaande is. Namelijk modernisering van het medialandschap en de houding van bezoekers ten opzichte van musea. Een museum zou meer een netwerk moeten worden en mensen, vakgebieden en sectoren met elkaar moeten verbinden, aldus Arnoud Odding (in Sulman, 2014, pagina 18).
Ook Neelie Kroes liet zich al eens uit over digitalisering van cultuurerfgoed. “Europa kan zich niet veroorloven de kansen te missen die digitalisering biedt, en daardoor cultureel achteruitgaan”, aldus Kroes.
De digitalisering van museumcollecties helpt om mensen vaker in contact te brengen met cultureel erfgoed. Of het nu voor plezier, studie of werk is, met internet heeft iedereen altijd toegang tot alle werken. Ook brengt het nieuwe economische kansen met zich mee, zegt de Europese Commissie.
Managementtool
Het digitaal archiveren van museumcollecties is bovendien beheertechnisch erg handig. Elk object uit het huidige fysieke archief wordt bij het digitaliseren van de collectie doorzoekbaar, ook voor grotere groepen mensen en betrokkenen buiten de organisatie. Daarnaast vergroot digitaal beheer de flexibiliteit: registratie-informatie van objecten kan gemakkelijk aangevuld of gewijzigd worden. Hoe meer objecten digitaal geregistreerd worden, des te beter en duidelijker het beeld wordt van het cultureel erfgoed waarover we in Nederland beschikken.
Informatievoorziening
Dat brengt ons gelijk op het volgende punt: het digitaliseren van een collectie maakt een ontzettend grote informatievoorziening mogelijk. Talrijke informatie over museumobjecten wordt voor iedereen toegankelijk. Bovendien biedt het koppelen van verschillende databases kansen voor verbeterde samenwerking tussen onderzoekers.
In sommige musea levert dit helaas nog wel weerstand op, omdat musea niet hun volledige collectie vrij willen geven. Dit heeft soms te maken met schending van auteursrecht (dit vervalt 70 jaar na het overlijden van een kunstenaar), maar men is ook bang dat het online toegankelijk maken van de collectie een negatieve invloed heeft op het aantal betalende bezoekers. Als je alles online kunt bekijken, waarom zou je dan nog naar het museum gaan?
Tegelijkertijd zijn er diverse grote kunstmusea zoals het Van Gogh en Rijksmuseum die de stap wel zetten. Hierdoor zijn bezoekers niet meer afhankelijk van locatie, openingstijden en tentoonstellingskeuze en kunnen ze meer bekijken dan ze in het museum kunnen zien.
Het blijft de vraag of het op langere termijn effect heeft op het aantal bezoekers, maar duidelijk is wel dat mensen actief aan de slag gaan met de online mogelijkheden van musea: bij het Rijksmuseum alleen al zijn meer 250.000 ‘persoonlijke verzamelingen’ aangemaakt en 800.000 afbeeldingen gedownload.
Educatie
Musea zijn er niet alleen ter vermaak, maar ook voor educatie. Het digitaliseren van museumcollecties is in lijn met deze taak, omdat het inhoudelijke informatie over objecten en hun achtergrond voor iedereen toegankelijk maakt.
Omdat steeds meer kinderen en jongeren zich digitaal oriënteren, kunnen musea hierin niet achterblijven. Niet alleen het online beschikbaar maken van de collectie, maar ook het op andere manieren ’toegankelijk’ maken van erfgoed voor de jongere doelgroep draagt bij aan educatie. Denk bijvoorbeeld aan ‘serious gaming’ als oplossing om kinderen en jongeren spelenderwijs meer over cultureel erfgoed te leren.
Musea staan aan het begin van de ontdekkingsreis die de digitalisering te bieden heeft. Benieuwd naar wat GMS in die reis kan betekenen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie.
Plaats een reactie