Sparta bromfietsen geeft een nieuwe ‘draai’ aan haar historische archief

De ingebonden banden van Sparta bromfietsen worden gedigitaliseerd in samenwerking met het CODA Archief. Binnenkort zullen de banden van Sparta bromfietsen digitaal draaien.

CODA

Een leven lang leren voor zowel publiek als bezoekers en medewerkers staat centraal bij CODA. Door middel van kennis, informatie en documentatie op het gebied van literatuur, muziek en film kunnen mensen elkaar stimuleren en prikkelen. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de geschiedenis van Apeldoorn en de regio, aan sieraden en aan beeldende kunst. Een grote diversiteit aan evenementen wordt georganiseerd door CODA, bijvoorbeeld CODA Taalhuis en het Social Media Café. Als cultuurhuis van en voor Apeldoorn wil CODA een plek creëren waar bezoekers zich thuis voelen. Waar het mogelijk is om talenten te laten groeien en bloeien. Een huis waar gedrevenheid, inspiratie en creativiteit centraal staat voor jong en oud.

Sparta bromfietsen

Het bekende fietsenmerk Sparta is ontstaan in 1917. Onder de naam ”Verbeek & Schakel” begonnen in Apeldoorn drie heren een groothandel in rijwielen en rijwiel onderdelen. De merken Sparta, Vaandel en Romein werden gebruikt voor de groothandelsfietsen. In 1920 maakte Sparta haar eerste eigen fiets, vervolgens kwam in de jaren erna de productie van bakfietsen erbij. In 1927 werd een pand gekocht aan de Waterloseweg in Apeldoorn met bijbehorende grond, waarop een nieuwe fabriek werd gebouwd. Deze fabriek werd gebruikt voor de montage van melkkarren, rijwielen, bak- en transportfietsen.

In de jaren dertig werd de stap gemaakt van fiets naar motorfiets. De naam van de groothandel veranderde in ”Sparta Rijwielen- en Motoren Fabriek, Firma Verbeek & Schakel”. De eerste motorfiets werd uitgerust met een 78cc Sachs motor. Het aanbod van fietsen werd uitgebreid. Onder andere met een kinderfiets, dienstfiets en bakfietsen in meer dan 15 uitvoeringen. In de daarop volgende jaren werden verschillende modellen motorfietsen ontwikkeld met Villiers-, Sachs- en JLO-motorblokken. Om met de machines belastingvrij de weg op te kunnen, werd de zestig kilo-grens niet overschreden.

In 1949 begon Sparta een samenwerking met ontwerper Jan Wilke. Ondertussen werd de zestig kilo-grens van de motorfietsen losgelaten en gaf Jan Wilke een fris uiterlijk eraan. Het jaar daarna kwam er een grotere benzinetank bij met gereedschapsruimte en werden vernieuwde motorblokken gebruikt. Sparta groeide uit tot de grootste motorfietsfabrikant in Nederland. Vanaf begin jaren vijftig richtte Sparta zich ook op de productie van bromfietsen. Ondertussen was de naam veranderd in ”Sparta Rijwielen- en Motorenfabriek”. In 1958 werd de productie van motoren stopgezet, maar de vraag naar bromfietsen bleef stegen, de eerste Sparta MA50 werd verkocht.

Het vervolg van Sparta

In de de jaren zeventig werd de fiets weer het belangrijkste product van Sparta. Samen met Duitse motorenfabrikant ”Sachs’ werd in 1985 een fiets met hulpmotor ontwikkeld. In 1999 begon Sparta met de verkoop van ligfietsen. Na Batavus was Sparta het tweede grote Nederlandse fietsmerk met een aanbod aan ligfietsen. In 2001 is het bedrijf gestopt met het maken van lig-, kinder en ATB-fietsen. De focus werd gelegd op elektrisch aangedreven fietsen. Mede dankzij het nieuwe ‘ION systeem’ dat in 2003 is ontwikkeld, werd Sparta in 2004 de Europese marktleider in fietsen met elektrische trapondersteuning. In 2011 werd het elektrische assortiment uitgebreid met lifestyle fietsen, zoals de Granny. Kortom, genoeg ontwikkelingen hebben plaatsgevonden in de afgelopen 100 jaar dat Sparta bestaat. Wie weet wat de toekomst zal brengen.